Jaioberri bat etxean dagoela, bere bizitzako lehen hilabeteetan maiz izaten da ospitalera joan ala ez zalantza.Izan negar kontsolaezina, sukarra, oka egitea… Gomendio orokorra, txikienak direnean batez ere, zuen haurrarengan zerbait ez doala uste duzuen galdetzea da.
Nola antzeman umea egoera onean dagoen
Zenbait ikurrek lagunduko dizue bereizten zuen haurtxoak laguntza medikoa berehala jaso behar duen edo kontsultan ohiko pediatrak artatu arte itxaron dezakeen.
Egoera orokor txarra: zurbiltasuna, logura, apatia
Haurraren egoera orokorra ona izatea da irizpiderik baliagarriena bere osasuna ona dela edo, gutxienez, ez dela berehala aztertu behar onartzeko. Ikus ditzakezuen alderdi batzuk azalaren kolorea, begiradaren jarraipena eta haren portaera eta jardueraren normaltasuna dira.
Haurtxoa zurbil dagoela eta axolagabea edo apatikoa dirudiela nabaritzen baduzue, estimuluei erantzun gutxi ematen badie, edo lotsatuta badago eta normalean bezala esnatu ezin baduzue, ospitalera eraman behar duzue.
Sukarra haurrarengan
Hiru hilabete igaro baino lehen, sukarra berehala kontsultatzen da, baldin eta tenperatura-igoera hori ez bada gehiegizko berogatik. Hala izanez gero, haurtxoa ohiko tenperaturara itzuliko litzateke (36 ºC eta 37,4 ºC artean) soberako arropa kentzean. Hiru hilabetetik beherakoetan, eta bereziki jaioberrian, infekzioak azkarrago larriagotu daitezke. Gainera, erditzearekin lotutako konplikazioek sukarra eragin diezaiokete jaioberriari.
Adin horretatik aurrera, larrialdia erlatibizatzen has zaitezkete, batez ere tenperatura 39 ºC-tik gorakoa ez bada eta haurraren egoera orokorra ona bada.
Haurtxoak ez dio jaten uzten
Elikagaiaren errefusa bereziki garrantzitsua da haur txikietan, beste sintoma batzuk izan ala ez. Behar duen elikagaia jasotzen ez badu, berehala deshidratatzeko arriskua dago; beraz, maiz jan behar du.
Aitzitik, lau edo bost aste baino gehiagoko bularreko haurra bada, eta esna eta itxura onekoa bada, baina noizbehinka hartualdiren bat edo biberoi gutxiago nahi badu egun batzuetan, ez dago kezkatzeko arrazoirik.
Suminkortasuna edo negar kontaezina
Haurtxoek beren beharrak negar bidez komunikatzen dituzten arren, horrek inolako arazorik sortu gabe eta, jakina, inolako presarik gabe, limurtzen ez den negarra baloraziorako arrazoia izan daiteke. Batez ere, tinbrea ohikoa ez bada, min-sentsazioa emanez, edo, aldiz, ahula bada, kexu baten itxura handiagoa hartuz.
Haurtxoen negar kontsolaezina bularreko haurraren koliko gisa diagnostikatu ohi da: bat-batean hasi eta amaitzen dira, egunean hiru ordu baino gehiago irauten dute (normalean, iluntzean), eta astean hiru egun, gutxienez, ematen dituzte. Haurrak ez du laguntza medikorik behar, eta 4 hilabete inguru irauten du, berez.
Beherakoa
Beherakoa infekzio gastrointestinal baten sintoma izan ohi da. Beherakoaren arazoa da, denboran irauten badu, deshidratazioa eragin dezakeela. Haurra zenbat eta txikiagoa izan, orduan eta deshidratatzeko arrisku handiagoa dago.
Bereizi egin behar dituzue beherakoa eta amaren esne esklusiboaz elikatutako bularreko haurren ohiko gorozkiak. Gorozki horiek likidoak dira, batzuetan leherkorrak, tonu horixkakoak, eta guztiz normalak dira.
Hona hemen haurtxoaren deshidratazioaren zeinu batzuk:
- Moja, pixoihal gutxiagokoa.
- Egiten duen gernu gutxi iluna da.
- Ezpain lehorrak ditu.
- Kasu larrienetan, besteak beste, haurtxoak begi-zulo hondoratuak ditu, eta azala zimurtzen badiozu, azalak denbora behar du bere lekura itzultzeko.
Gorakoak haurrarengan
Gorakoak hainbat gaixotasunen sintoma izan daitezke, besteak beste, infekzio gastrointestinalak. Oka egiteak beherakoa baino gutxiago deshidratatzen badu ere, garrantzitsua da kontuan hartzea, oso errepikatuak badira, haurtxoak likido eta gatz mineral gehiegi galtzen dituela. Premia, deshidratazio-sintomarik ez badu, haurraren adinaren araberakoa izango da. Hiru hilabetetik beherakoa bada eta hiru hartualdi baino gehiago egiten baditu, ospitalera joan beharko duzue.
Batzuetan, gonbitoa eta berrahoratze onbera nahas ditzakezue, edo errefluxu gastroesofagikoa, edoskitzaroan ohikoak direnak. Desberdintasun nagusiak hauek dira: berrahoratu ondoren, umea ez dela eroso sentitzen eta esne gutxi botatzen duela. Gainera, oka eginez gero, eduki gastrikoa indartsu aterako da, eta batzuetan, arkadekin.
Haurtxoak arnasa hartzeko zailtasunak ditu
Haurtxoak eztula edo mukiak dituenean, batez ere, kezkagarriena da afekzioak arnasa behar bezala ez hartzea. Horregatik, haren arnas erritmoa aztertu behar duzue. Arnasa hartzean saihetsak hondoratzen bazaizkizu, arnas soinu anomaloren bat entzuten baduzue (txistuak, adibidez), azalean kolore-aldaketa bat ikusten baduzue (urdindu edo zurbil bihurtzen bada) edo haurrari edo haurrari antsietate-sentsazioa antzematen badiozue, pediatra bati galdetu behar diozue, arnas zailtasun handiaren seinale izan baitaitezke.
