Haurrak 6 hilabete egin ondoren elikadura osagarria sartzea erronka handia izaten da familientzat. Hala ere, kasu gehienetan, trantsizio erraza da, eta, haurtxoen jakin-mina eta probatzeko emango diozuen elikagai-eskaintza konbinatzen dira.
Haurrentzako elikagairik elikagarrienak zein diren eta haientzako dietarik osasungarriena zein den jakiteko, nahikoa da gomendio hauek betetzea.
Zer gertatzen da 12 hilabetetik aurrera?
Dena ondo badoa, haurtxoak lehen urtea beteko du ia denetarik janda eta jatorduetan familia-ohituretan sartuz.
12 hilabetetik aurrera, haurtxoak elikadura osagarria hasi zenetik egin ez badu, arazorik gabe jango ditu elikagai solidoak (birrindu gabe), eraginkorragoa izango da eta bere menuak ez du zertan zuenaren oso bestelakoa izan.
Bizitzako lehen urtearen inguruan, haurren hazkundea moteldu egiten da, eta horrek, paradoxikoki, nahiz eta zaharragoak izan, aste batzuk lehenago jaten zuten baino anoa txikixeagoak jan ditzake. Bestalde, garapen kognitiboari esker, inguruneaz, haien gustuez eta erabakitzeko gaitasunaz jabetzen dira. Horregatik, baliteke lehen arazorik gabe jaten zituzten elikagaiak baztertzen hastea. Hori ez da elikagai hori gustukoa ez dutelako izaten, baizik eta bere jokabide-sorta berriaren parte delako.
Zure dietan falta ezin diren elikagaien zerrenda
Egia esan, urte batetik hiru urtera bitarteko haurrak elikatzeko, ez duzue alde handirik egin behar urte aurreko hilabeteetan. Lau otordu nagusiren eskema gomendatzen da, mokadu batzuk tartean direla, beharrezkoa bada, betiere aukera osasungarriak eta elikagarriak lehenetsiz.
- FRUTAK ETA BARAZKIAK
Umeentzat funtsezkoak diren elikagai talde nagusiak frutak eta barazkiak izango dira. Fruta eskaintzeko modurik egokiena osoa da, bere propietate guztiak, batez ere zuntza, gorde ditzan. Zuntzak gluzemiaren kontrola mantentzen, idorreria ekiditen eta asetasun-aldiak berdintzen laguntzen du.
Fruta eta barazki batzuek, beren gogortasun eta formagatik, haur txikienei eztarria eragiteko arrisku handiagoa dute. Hala, kontuan hartu behar duzue 2-3 urte bete arte, gutxienez, sagarrak eta azenarioak ez direla osorik edo gordinik eskaini behar. Mahatsei, gereziei edo cherry tomateei dagokienez, forma txiki eta biribilduagatik, lau zatitan moztuta eskaini beharko zenituzke.
Proteinak ere funtsezkoak dira, hezurrak, muskuluak, organoak eta azala behar bezala garatzen laguntzen baitute, energia emateaz gain. Animalia-jatorriko (haragia, arraina eta arrautzak) eta landare-jatorriko (lekaleak, soja, haziak, fruitu lehorrak…) proteinak eskaini behar dituzue.
Fruitu lehorrak eta haziak ez lirateke osorik eskaini behar 5 urte bete arte gutxienez. Baina haurren dietan sartu behar dute, krema edo birrinetan, elikadura osagarria hasten denetik.
- ESNEKIAK
Esnekiak elikagai iturri garrantzitsua dira oraindik, bai haurrak amagandiko edoskitzea badu, bai behi esnea sartu badu. Esnekiek kalitate biologiko handiko proteinak eta beste substantzia garrantzitsu batzuk ematen dituzte, hala nola kaltzioa edo A eta D bitamina.
3 urte bitarteko haurren elikadura-ohiturak hobetzeko aholku batzuk
Elikadurarekin lotutako alderdi sozialak ere oso garrantzitsuak dira. Haurrek beren adinera egokitutako janariarekin lotutako errutinetan parte hartu behar dute: elikagaiak erosi eta prestatzean, mahaia jarri eta kentzean, otordu bat partekatzen duten bitartean izaten diren elkarrizketetan parte hartuz, etab.
Azkenik, gogoratu behar da haur gehienek imitazioz funtzionatzen dutela, eta, azkenean, gurasoek bezala jaten dutela. Zaintzaile zareten aldetik, ispilu bat izango zarete, eta hor begiratuko dituzue haurrak, zuen elikadura-ohiturek eragina izan dezaten haien artean.
3 urte bitarteko haurrentzako elikadura: zer ezin dute jan?
Sei hilabetetik aurrera haurrek ia denetik jan badezakete ere, oraindik elikagai batzuk murriztu edo saihestu behar dituzue.
- Arto-krispetak, eztarrian trabatzeko arrisku handia dutelako.
- Tamaina handiko arrain urdina, merkurio asko duelako. Ez da gomendatzen marrazorik, ezpata-arrainik edo marrazorik, hegalaburrik eta luziorik eskaintzea, gutxienez 10 urte bete arte.
- Hosto berdeko barazkiak (espinakak eta zerbak) neurriz hartu behar dira, nitrato asko baitute. Borraja ez litzateke 3 urte bete aurretik eskaini behar.
- Ez da komeni krustazeoak jatea, ezta ganba, otarrainxka eta ganboien buruak zupatzea ere, kadmio asko baitute.
Zer egin haurrak ez badu jaten
Gurasoak hainbeste kezkatzen dituen fenomeno hori 1 eta 3 urte bitarteko haurretan agertzen hasi da. Heldutasunarekin eta hazkundearekin zerikusia duten gaiekin du zerikusia, hala nola hazkunde fisikoa moteltzea edo lehentasunak eta izaera adieraztea. Elikagaien aukerak zabaltzean, zoritxarrez, batzuetan kalitatezko elikagaiak lekualdatzen dituzten beste produktu batzuk ere sartzen dira, adibidez, prozesatuak edo azukre eta koipe desegokietan aberatsak diren platerak. Eragin sozialak eta publizitateak garrantzi handia dute, eta, adin horietan, ohikoa da haurrek elikagai berriak edo prestatzeko modu berriak baztertzea.
Onena da atzera ez egitea; saiatu geroago. Batzuetan, elikagai bat hainbat aldiz eskaini behar izaten da, haurra probatzera animatu arte.
Zuen seme-alaben elikadurari dagokionez gurasoek dituzten itxaropenek ere eragina dute. Familia askotan, haurrek edozein preziotan jan dezaten nahi duzue, eta horrek, batzuetan, aukera txarrak sortzen ditu eskaintzen dizkiezuen produktuetan edo janaria eskaintzen den ordutegietan. Beraz, zuen funtsezko beste lan bat da kalitatezko elikagaiak eskaintzea, testuinguru antolatu eta erregularrean.
Kasu zehatzetan izan ezik, haurrari utziko diozue hartzen dituen elikagai kantitateak erregulatzen. Hau da, helduak kalitateaz arduratzen dira, eta haiek, kantitateaz.
Desnutrizioa edo elikaduran desoreka nabarmena duten haurren kasu patologikoetan, pediatrak arduratuko dira jarraibiderik onenak emateaz.
